Meditatie heeft een geschiedenis van meer dan 3000 jaar. Ontstaan in de diepten van het boeddhisme en hindoeïsme, diende het vooral als spiritueel hulpmiddel om de geest te zuiveren en innerlijke verlichting te bereiken.
De moderne meditatiepraktijk die in het Westen wordt gebruikt heeft verre van een religieuze context. Het wordt gebruikt om stress en nerveuze spanning te verlichten en een staat van ontspanning te bereiken.
Wij danken deze seculiere meditatie onder meer aan John Kabat-Zinn, die na jaren van studie van boeddhistische spirituele praktijken besloot meditatie te gebruiken als basis voor een programma voor stressvermindering. Hij verwijderde alles wat religieus was uit de meditatiepraktijk en maakte het tot het belangrijkste instrument voor psychotherapeutisch werk met mensen die gevoelig zijn voor stressreacties en verhoogde angst. Deze variant van meditatie heeft een andere naam gekregen – mindfulness praktijk. Het is momenteel de meest populaire vorm van niet-religieuze meditatie.
Wetenschappers vestigden meer dan 50 jaar geleden de aandacht op meditatie. Al in de jaren 1970 leerde de cardioloog Herbert Benson van de Harvard Medical School (Kabat-Zinn werkte daar ook) over de effecten van meditatie op de hartslag, de ademhaling en het metabolisme. De belangstelling van de wetenschappelijke gemeenschap voor dit onderwerp is sindsdien niet afgenomen en heeft de afgelopen 15 jaar een hoogtepunt bereikt.
Recentelijk zijn meditatieve praktijken steeds populairder geworden.
Er is wetenschappelijk bewijs dat de voordelen van meditatie ondersteunt. Dit is grotendeels gebaseerd op geldige gegevens van MRI-hersenscans en encefalografie.
Het effect van meditatie houdt verband met het feit dat de menselijke hersenen neuroplasticiteit bezitten, d.w.z.. Is in staat om onder bepaalde invloeden te veranderen. Meditatie heeft zo’n krachtig effect, het verandert de fysieke structuur van de hersenen… Significante veranderingen in iemands leven en perceptie kunnen worden bereikt door regelmatige beoefening.
Geluk
Wetenschappers zijn ervan overtuigd dat de neurale activiteit in de centra die verantwoordelijk zijn voor het ervaren van geluk wordt verhoogd door meditatie. Voor degenen die al vele jaren meditatie beoefenen, een toename van 700% tot 800%. 10-15% voor beginners. Dit is het effect dat onderzoekers in de VS en Tibet hebben vastgesteld.
Verminderde angst
Mindfulness-meditatie helpt om traumatische ervaringen die gepaard gaan met angsten te verwerken en helpt patiënten om te gaan met angststoornissen. Dit is de conclusie van wetenschappers die in 2019 een studie uitvoerden. Ze ontdekten dat meditatie de manier verandert waarop de hersenen herinneringen aan angst verwerken. Iemand met een angststoornis reageert angstig als iets hem of haar doet denken aan een traumatische gebeurtenis, zelfs als er geen echte dreiging is. Een persoon die door een hond is gebeten, keert dus telkens naar die toestand terug wanneer hij een hond hoort blaffen of een hond ziet naderen.
Angststoornissen gebaseerd op herinneringen aan een acute stressvolle situatie worden vaak behandeld met exposure therapie. Wanneer een persoon wordt blootgesteld aan een verontrustende prikkel, maar in een veilige omgeving… Het resultaat is dat de provocerende stimulus niet langer als gevaarlijk wordt gezien, en dus angst opwekt… Het individu raakt geleidelijk gewend aan het feit dat de stimulus zelf geen bedreiging vormt…
Mindfulness meditatie is voorgesteld als de optimale setting voor exposure therapie omdat het gaat om het ervaren van het huidige moment met een open, nieuwsgierige en inerte geest.
Mindfulnesstraining (een vorm van meditatie) kan emotieregulatie verbeteren door neurobiologische reacties te veranderen. Meditatie helpt mensen te leren minder reactief en meer adaptief te reageren op storende prikkels. Dit feit wordt bevestigd door de studie, die werd uitgevoerd door wetenschappers van het Massachusetts General Hospital, gelegen in Harvard.
Deelnemers aan de studie (42 mensen) ondergingen MRI-hersenscans nadat ze 8 weken meditatie hadden ondergaan. De onderzoekers waren geïnteresseerd in veranderingen in neurale netwerken die verband houden met aandacht en geheugen. Onderzoekers ontdekten dat veranderingen in de hippocampus na mindfulnesstraining verband hielden met een groter vermogen om zich veilige momenten te herinneren en dus adaptiever te reageren – niet met angst te reageren op stimuli.
Meditatie kan ook ons vermogen verbeteren om deze nieuwe, minder beangstigende reactie bij gelegenheid op te roepen, en zo de gewoonte om ons zorgen te maken doorbreken.
Rust voor de hersenen
Fysiologisch gezien stoppen de hersenen tijdens meditatie met het verwerken van normale hoeveelheden informatie… Het bètaritme (een EEG-ritme van 14 tot 30 Hz met een spanning van 5 tot 30 µV) neemt af, waardoor het zich kan herstellen. Een MRI-scan van de hersenen, uitgevoerd na een training van 45 minuten, toonde een afname van de activiteit in de delen van de hersenen die verantwoordelijk zijn voor planning en besluitvorming. Verminderde activiteit in andere gebieden, vooral die welke betrokken zijn bij de verwerking van externe signalen. Als gevolg daarvan zijn de hersenen niet langer stand-by, maar in een staat van ontspanning. Dit waren de bevindingen van een observationele studie door wetenschappers van Harvard.
Verhoogde serotonine niveaus
Tijdens meditatie maken de hersenen bovendien serotonine vrij, een neurotransmitter die bekend staat als het ‘gelukshormoon’. Serotonine is juist gunstig voor het verbeteren van de stemming en het verminderen van depressieve symptomen. Maar een teveel ervan kan angst, verdriet of paniekaanvallen veroorzaken. Bij mensen met schizofrenie kan het een psychose veroorzaken…
Behoud van denkfuncties op oudere leeftijd
Wetenschappers van de Universiteit van Californië concluderen dat meditatie veroudering van de hersenen helpt voorkomen. Zij bestudeerden de hoeveelheid grijze stof (die verantwoordelijk is voor het geheugen en het denken) bij oudere mensen die mediteerden. Ze vonden dat hun hersenen beter bewaard bleven dan diegenen die niet mediteerden.
Vermindering van depressieve symptomen
Een studie van een particuliere universiteit in Baltimore heeft bevestigd dat het effect van meditatie op depressieve stoornissen vergelijkbaar is met dat van antidepressiva.
Verbeterd psychologisch welzijn
Een gunstig effect op de psychologische toestand van iemand die minstens 8 weken regelmatig mediteert (zo lang duurt het MBSR-programma – mindf
- Een studie waarin deelnemers werden onderworpen aan stressreductie) werd bewezen door MRI-scans. De beelden toonden een verminderd celvolume in de amygdala, die verantwoordelijk is voor angst, vrees en stress. En hoe de gebieden van de hersenen die verantwoordelijk zijn voor het controleren van emoties zijn toegenomen…
Respectieve effecten van meditatie zijn ook opgemerkt door de proefpersonen zelf.
Verhoogde concentratie en aandachtsspanne
Er is wetenschappelijk bewijs dat het beoefenen van meditatie de cognitieve vaardigheden verbetert. Al na twee weken oefenen is het vermogen om zich te concentreren en informatie te onthouden met 16% verbeterd. Dit is de conclusie van wetenschappers in de VS. Een dergelijk effect is begrijpelijk – seculiere meditatie houdt in dat men zich gedurende lange tijd op een object concentreert, hetgeen kan worden beschouwd als een goede training van de aandacht.
De remedie voor verslaving
De laatste jaren zijn er steeds meer studies verschenen die overtuigend de positieve effecten van meditatie op mensen met een verslaving aantonen. Het meest overtuigende effect werd opgetekend bij rokers. Bijvoorbeeld, slechts twee weken van meditatiebeoefening verminderde het aantal gerookte sigaretten met 60% voor zware rokers. Mensen die mindfulness beoefenen stoppen zelfs vaker met roken dan mensen die het populaire American Smokefree programma volgen. Deze resultaten zijn te danken aan het feit dat meditatie de gebieden van de hersenen activeert die verantwoordelijk zijn voor zelfcontrole – de prefrontale cortex en de anterieure cingulate cortex. Hersenscan bevestigt het. Dus zelfs een korte meditatiepraktijk verbetert de zelfcontrole en vermindert het roken. Meditatie heeft waarschijnlijk ook effect op andere soorten verslavingen.
Effecten op schoolprestaties
Leerlingen van scholen die meditatie in hun lesrooster hebben opgenomen, doen het beter op school – hun cijfergemiddelde stijgt en het absenteïsme daalt. Leerkrachten op deze scholen melden minder storend gedrag in de klas en een duidelijke verbetering van het gedrag van de kinderen.
De wetenschap bevestigt dat meditatie enig voordeel oplevert voor degenen die het regelmatig beoefenen. Het is geen toeval dat giganten als Google, Apple en Target meditatiepraktijken onderdeel hebben gemaakt van de werkschema’s van hun werknemers.
Bronnen:
nieuws.harvard.edu/gazette/story/2019/10/mindf
- ness-meditatie-studie toont-veranderingen-in-neurale-reacties-op-pijn-en-vrees/
Eileen Luders, Nicolas Cherbuin en Florian Kurth “Forever Young(er): potentiële leeftijdsverbeterende effecten van langdurige meditatie op atrofie van de grijze stof”
/journals/jamainternalmedicine/f
- lartikel/1809754
Sarah Lazar et al. “Veranderingen in grijze stof concentratie in de hersenstam na mindfulness-gebaseerde interventie correleren met verbeterd psychologisch welzijn”.
Wat zijn enkele van de wetenschappelijke verklaringen voor de voordelen van meditatie?