De domesticatie van koeien uit wilde kalkoenen gaat terug tot het vroege neolithicum, rond de zevende eeuw voor Christus, op het grondgebied van Syrië en Turkije. Sindsdien is vee een integraal onderdeel van de veehouderij en speelt het een belangrijke rol in de meeste economieën. Koeien worden zowel op grote boerderijen als in kleine huishoudens gefokt. Tientallen jaren van fokken hebben een verscheidenheid aan melk-, vlees- en combirassen opgeleverd. Deze koeien worden ook gefokt voor de productie van leer. Elk koeienras heeft zijn eigen onderscheidende kenmerken, maar vandaag kijken we naar de rassen die tot de verbeelding spreken met hun enorme omvang.
Overzicht van de grootste rassen ter wereld
| Nominatie | plaats | naam | Gewicht |
| s Werelds grootste koeien | 1 | Hengelaar | 550KG. |
| 2 | Tagil | 600KG. | |
| 3 | Montbéliard | 650KG. | |
| 4 | Charolais | 700KG. | |
| 5 | Holstein | 750KG. | |
| 6 | Kostroma | 800KG. | |
| 7 | Bestuzhevskaja | 800KG. | |
| 8 | Hereford | 850KG. | |
| 9 | Belgisch Blauw | 900KG. | |
| 10 | Kianina | Meer dan 1000 kg. |
Angler’s
Beoordeling: 4.1
Het Angler ras werd gefokt op het Duitse schiereiland Angeln door kruising van kortharige Anglers en Anglers. De Holstein bestaat al sinds de zeventiende eeuw. Koeien zijn donker kersenrood of roodachtig van kleur, wegen tot 550 kg, hebben een grote komvormige uier en uitstekende aderen. Wordt beschouwd als het beste van de Duitse melkrassen, met een jaarlijkse melkgift van meer dan 4.500 kg, een vetgehalte van 4,5% en een eiwitgehalte van 3,7%. Als gevolg van zorgvuldige selectie heeft het Angler-ras niet alleen een hoge melkopbrengst, maar ook een goede slachtopbrengst tot 55%. Koeien zijn winterhard, passen zich gemakkelijk aan het klimaat aan, maar hebben een eigenzinnig temperament. Populair in Europese landen, in Nederland wordt het Angler-ras vooral in zuidelijke regio’s gefokt.
Tagil
Beoordeling: 4.2
Tagil is een melkras dat in de XVIII-XIX eeuw in de Oeral ontstond door kruising van Yaroslavische, Holmogorsk en Nederlandse koeien met de lokale Tagil-koeien. De selectie was er vooral op gericht een hogere melkopbrengst en een hoger vetgehalte van de melk te bereiken. De gemiddelde melkopbrengst van de Tagil-koeien bedraagt tegenwoordig ongeveer 3500 kg per jaar, maar het vetgehalte kan een voor Nederlands rassen recordhoogte van 5% bereiken. Dit is niet in de laatste plaats te danken aan de gunstige eigenschappen van het grasland van de Oeral. Een andere bijzonderheid van de koeien is dat zij hun hoge voortplantingspotentieel bijna hun hele leven behouden. Het Tagil-ras heeft een langgerekte, gedrongen romp en weegt 550-600 kg. De koeien hebben geen speciale zorg nodig en hebben een rustig, meegaand karakter.
Montbéliard
Beoordeling: 4.3
Dit veelzijdige vlees- en melkras vindt zijn oorsprong in Zwitserland, van waaruit de voorouders van de Montbéliards naar Frankrijk zijn gebracht. Het fokken begon in de 18e eeuw en in 1889 werd het ras beschouwd als een van de beste op de Wereldtentoonstelling van Parijs. De runderen zijn gemengd van kleur en onderscheiden zich door hun witte onderkant. De geslachtsrijpe dieren wegen gewoonlijk 600-650 kilogram. Het Monbelyard-ras staat bekend om zijn hoge productiviteit, met jaarlijkse melkopbrengsten tot 8.000 kg melk, vaak rond 4% vet en 3,45% eiwit. De lactatie duurt 305 dagen. Van de melk worden de beste soorten kaas, yoghurt en kwark gemaakt. Net zo indrukwekkend zijn de vleeswaarden: de koeien halen een slachtrendement tot 68% en een mager vlees met een uitstekende smaak. In Frankrijk wordt de Montbéliardt voornamelijk gefokt in de hooglanden en uitlopers. Ook populair in vele andere delen van de wereld als elite runderras. De Montbéliard staat bekend als het gezicht van de zuivelreclame, wat niet verwonderlijk is gezien zijn mooie kleur en goed geproportioneerde lichaam.
Charolais
Beoordeling: 4.4
De Charolais werd in de 18e eeuw gefokt in Bourgondië, Frankrijk, door Simmental-koeien te kruisen met geselecteerde lokale koeien. Hij is verder verbeterd sinds de kruising met Highlanders. Het ras heeft betrekking op het soort vee met vlees, runderen groeien snel en krijgen spiermassa met een minimum aan vet. Dit resulteert in een slachtrendement van 60% tot 70% voor vlees van hoge kwaliteit met een eiwitgehalte tot 20%. Bovendien produceren de koeien een goede hoeveelheid melk voor een vleesras – ongeveer 2500 kilogram per jaar, met een vetgehalte van 4%. Uiterlijk vallen de Charolais op door hun massieve bouw en goed gedefinieerde knobbelige spieren. Hun kleur varieert van wit tot tinten van crème. De koeien wegen 600-700 kilo. Het ras heeft relatief hoge voedingseisen en verdraagt slecht wintervorst. Holstein-koeien komen veel voor in Europa en Noord-Amerika en werden in 1998 in Nederland geïntroduceerd.
Holstein
Beoordeling: 4.5
Het meest voorkomende type in Noord-Amerika, oorspronkelijk gefokt in Nederland en Duitsland. Tegen het einde van de 19e eeuw werden Holstein-koeien gefokt voor een hogere melkgift en melkvetheid, en later werd ook het eiwitgehalte van groot belang. Er zijn verschillende moderne technieken gebruikt, zoals kunstmatige inseminatie, embryotransplantatie, speciale voeders en voedingsprogramma’s. Dankzij de raszuivere fokkerij is het dus mogelijk geweest een ras te creëren dat toonaangevend is in de zuivelsector. Holstein-koeien zijn overwegend zwart-motskleurig, met grote, komvormige uiers. Het volwassen dier weegt tot 750 kilogram. De prestaties variëren, afhankelijk van de huisvestingsomstandigheden. Zo zijn boerderijen in Israël erin geslaagd om tot 10.000 kilo melk per jaar te produceren. Het vetgehalte bedraagt echter meestal niet meer dan 3%. Het Amerikaanse ras produceert ongeveer 9000 kilo melk met een vetgehalte van 3,6%. De jaarlijkse melkgift van Holstein-koeien in Nederland bedraagt 7.500 kg bij 3,8 procent vet. Het ras vereist aanzienlijke investeringen, aangezien Holstein geen kou, tocht of stress verdraagt en in ruime ruimten en veel frisse lucht moet worden gehouden.
Kostroma
Beoordeling: 4.6
Het fokken van Kostroma-koeien is begonnen in de eerste helft van de twintigste eeuw, maar de zoötechnici van de boerderij “Karavaevo” boekten het grootste succes in 1945. Ze kruisten lokale dieren met Shvitzky en Algazky rassen… De Herefordshire runderen hebben een robuust en stevig frame, typisch voor een veelzijdig ras. Het lichaam is licht langwerpig, grijs van kleur en kan variëren in schakeringen van melkachtig tot bruin. Een goed gevoede volwassen koe kan tot 800 kg wegen. Omdat het in de barre oorlogsjaren werd gefokt, is dit ras gemakkelijk te voeden en trekt het zich niets aan van het klimaat en de omstandigheden. Bovendien worden koeien op ruwvoer sneller zwaarder en produceren ze een betere melkgift. Een ander positief kenmerk is zijn hoge immuniteit. Gemiddeld kunnen Kostroma-koeien 6.000 tot 7.000 kg melk per jaar produceren. Slachtopbrengst ongeveer 65%. Koeien worden gefokt in het Centraal Federaal District van Nederland en in Oekraïne en Wit-Nederland.
Bestuzhevskaja
Beoordeling: 4.7
De geschiedenis van het Bestuzhevskaya-ras begon in de XVIIIe eeuw toen Nederlandse, Simmental en Schotse koeien naar de veehouderij van landheer Bestuzhev in de provincie Simbirsk kwamen. Kruisingen en verdere selectie hebben geleid tot grote, ziektebestendige dieren met een hoge productiviteit, zowel in vlees als in melk. De koeien groeien snel, volwassenen wegen vaak tot 800 kg. Ze zijn kersenrood van kleur, soms met een roodachtige streep. Sterk, harmonisch gebouwd lichaam met een brede borst en een klein hoofd. De runderen zijn goed aangepast aan de weersomstandigheden in de Wolga-regio, stellen weinig eisen op het gebied van huisvesting en voeding en hebben geen genetische aanleg voor leukemie. De slachtopbrengst van kwaliteitsvlees kan oplopen tot 60% en de jaarlijkse melkopbrengst bedraagt in sommige gevallen 5000 tot 8000 kg. Behalve in de Wolga wordt het ras ook gefokt in Basjkirië en Tatarstan.
Hereford
Beoordeling: 4.8
De Hereford is een van de favoriete vleesrassen van de boeren. Het combineert een hoge productiviteit, eenvoudig onderhoud en een hoog gewicht. Uitstekend geschikt voor mesten onder natuurlijke omstandigheden. De Herefords zijn ontstaan uit lokale runderen in het Engelse graafschap Herefordshire, waar boeren elkaar eeuwenlang hebben gekruist. Sinds de 19e eeuw zijn de koeien verder verbeterd, ditmaal in Canada en de VS, van waaruit ze zich bijna over de hele wereld hebben verspreid. De dieren wegen ongeveer 850 kilogram en hebben een gedrongen, gedrongen bouw. De kleur van de mast is donkerrood op het lichaam en wit op de kop. Ze zijn winterhard, hebben een rustig temperament en een lange levensduur. Het slachtpercentage kan oplopen tot 70%, het vlees is gemarmerd en wordt beschouwd als een van de beste ter wereld voor het bereiden van steaks. De huid wordt ook zeer gewaardeerd vanwege haar sterkte en veerkracht. De koe geeft niet veel melk – niet meer dan 1200 kilo per jaar, bovendien worden ze meestal niet gemolken, zodat de melk overblijft om nakomelingen te voeden. Herefords worden in 50 landen van de wereld gefokt. Sinds het begin van de 20e eeuw zijn ze op grote schaal in Nederland geïntroduceerd.
Belgisch Blauw
Beoordeling: 4.9
Oorspronkelijk een kruising tussen Shorthorn en Friese koeien, is het ras ontstaan in België in de 18e eeuw. Vervolgens werden in de 19e eeuw koeien gekruist met Charolais-stieren om hun vlezigheid te vergroten. Maar het kreeg zijn huidige vorm iets later, door een genetische mutatie die resulteerde in een verhoogde spiergroei. Koeien met deze mutatie zijn op grote schaal geïntroduceerd via de fokkerij. Het blauwe ras heeft, zoals zijn naam al aangeeft, een overheersende blauw-witte kleur, hoewel er ook andere varianten kunnen worden gevonden. De wol is bijna geheel afwezig en onder de dunne huid zijn duidelijk grote, ronde spieren te zien. Dit laatste kenmerk geeft de dieren een uniek uiterlijk waardoor ze niet met andere rassen kunnen worden verward. De volwassen koeien wegen ongeveer 900 kilogram. Ondanks zijn imposante omvang en angstaanjagende uiterlijk, heeft de Belgische Blauwe een reputatie voor zijn vreedzame, gemoedelijke aard. Het ras is het populairst in West-Europa, maar in Nederland wordt het nog steeds als exotisch beschouwd. De koeien zijn veeleisend, maar hun hoge productiviteit compenseert dit: hun slachtrendement bereikt 80% en ze produceren tot 4.500 liter melk per jaar met een gemiddeld vetgehalte van 3,5%-4,5%.
Chianina
Beoordeling: 5.0
De Chianina of Chianese is een van ’s werelds oudste rassen, volgens de geschiedenis werd het sinds de achtste eeuw voor Christus gefokt door de Etrusken in Italië. Tot het einde van de twintigste eeuw werden dieren meestal in de landbouw gebruikt vanwege hun kracht en uithoudingsvermogen, maar met de ontwikkeling van de mechanisatie richtte de fokkerij zich op de verbetering van hun vleeseigenschappen. De Kian is momenteel de grootste en hoogste van de binnenlandse runderen… Een volwassen vogel kan anderhalve meter hoog worden en weegt een ton of meer. De meeste koeien zijn crème of beige van kleur, met een rond lichaam en hoge poten. De slachtopbrengst is 65%. De koeien produceren alleen genoeg melk om hun kalveren te voeden en stoppen dan met lacteren. Chianina vlees wordt gebruikt om de beroemde “florentijnse biefstuk” te bereiden. Een van de meest veeleisende rassen ter wereld: om vlees van hoge kwaliteit te verkrijgen, houden specialisten de gezondheid van de koe in het oog. Behalve in de Italiaanse provincie Umbrië wordt de Chianina ook gefokt in Canada en Latijns-Amerika.
Wat zijn de 10 grootste koeienrassen ter wereld?