Het verhaal van de visser en de vis: wat het leert, de betekenis, de essentie ervan

Alexander Sergejevitsj Poesjkin is ongetwijfeld een groot dichter, bovendien had hij een opvallend subtiel gevoel voor de menselijke natuur, voor de aard van de relatie tussen een man en een vrouw, hij was uitstekend met zijn pen en bracht ingewikkelde zaken perfect over, zelfs door het schrijven van kinderverhalen.

“Het verhaal van de visser en de goudvis” is zo’n werk. Het geeft een kind een geloof in wonderen en een afkeuring van hebzucht, en een volwassene kan er nog veel meer facetten in zien. Het lezen van dit poëtische werk van de grote Nederlands dichter kan dus op elke leeftijd relevant zijn.

Laten we de inhoud van het verhaal in herinnering brengen

Een ouder echtpaar woont aan de kust, hun levensstandaard is zeer, zeer bescheiden… De oude man is druk met het vangen van vis, de basis van hun levensonderhoud, terwijl zijn vrouw haar dagen doorbrengt met het spinnen van garen.

De gebeurtenissen beginnen nadat de oude man terugkeert van een mislukte visreis… Op deze dag had hij niets te vangen dan één vis. De vis was goudkleurig en het meest verbazingwekkende was dat hij met een menselijke stem tot de oude man sprak en hem vroeg om hem terug te laten gaan in de zee, terwijl hij de oude man beloofde om al zijn wensen te vervullen. Uit de eenvoud van zijn hart en uit mededogen laat de oude man de vis vrij zonder losgeld te betalen, dus voor niets.

Als ze hoort dat haar man zo onpraktisch is, begint de oude vrouw hem uit te schelden. Ze staat erop dat hij tenminste een nieuwe trog van de vis neemt, want de oude is volledig in verval geraakt. De aanspraak op de onpraktische echtgenoot is gemaakt door het voorbeeld van het eerste wat de stoute vrouw tegenkwam. De oude man gaat, opnieuw uit de eenvoud van zijn hart, gehoorzaam naar de zee en vraagt de vis om een trog, die de oude vrouw spoedig ontvangt.

De oude vrouw voelt dat ze “het geluk bij de staart heeft gepakt” en begint steeds grotere lusten en ambities te tonen. Ze eist onophoudelijk een verhoging van haar materiële welzijn en sociale status… Geleidelijk verandert ze van een welgestelde boerin in een edelvrouw, en vervolgens naar de troon van de vorst, en wordt tsarina. Naarmate haar ambitie groeit, groeit ook haar arrogantie tegenover haar man, haar autoritaire toon en haar schijnbare machtswellust.

Het wordt allemaal sneller onderbroken dan dat het zich ontwikkelt. Wanneer de oude vrouw, verblind door haar passies, de slaafse onderwerping van de Goudvis zelf en haar dienstbaarheid aan haar en de troon van de Vrouwe van de Zee eist, keert alles “terug naar af”, en blijft de oude vrouw aan de gebroken trog zitten. Terugkerend naar zijn “startpunt”, een gammele schuilplaats aan zee…

Wat is de essentie van het sprookje

Men kan dit veelzijdige werk van de onsterfelijke auteur op vele manieren interpreteren voor zichzelf en voor anderen. Laten we proberen de meeste bekende interpretaties van het werk te vatten door ze eerst op te sommen.

1. Motieven van religieuze en metafysische filosofie.

2. Een voorbeeld van een mislukte huwelijksrelatie.

3. Een morele en psychologische parabel.

4. De politieke motieven van A.. Poesjkin.

Laten we beginnen met de meest complexe interpretatie, religieus gezien– van metafysische filosofie.Laten we deze motieven kort beschrijven in het verhaal van een moderne filosofische denkschool. Hierin ligt de betekenis van de verleiding van de mens tot macht en kracht

Een verwijzing naar de religieuze, christelijke subtekst van het verhaal is de vermelding dat “zij dertig jaar en drie jaar in een gammele schuilhol woonden”. De datum van 33 jaar geeft de leeftijd van Christus aan wanneer hij in aanraking komt met de verzoeking van de duivel en onder andere in verleiding wordt gebracht door de macht.

De “Oude Man” wordt in het verhaal voorgesteld als de Zuivere Geest, of anders gezegd het Verstand, die zich niet bindt aan aardse beslommeringen, waardoor hij deze verleiding gemakkelijk overwint door onmiddellijk het losgeld te weigeren dat door Vis wordt aangeboden. De “oude vrouw” vertegenwoordigt, vanuit christelijk oogpunt, een onredelijke ziel die in beslag wordt genomen door verlangens, en daarom drinkt hij de beker der verzoeking met volle teugen. De verleidingen zelf, in hun essentie, waren bedoeld voor haar – een menselijke ziel, potentieel gevuld met verzet en hartstochtelijke verlangens.

Vanuit het standpunt van seculier gezond verstand en conventionele moraal kan “de oude man” slaafse gehoorzaamheid en gebrek aan wil worden verweten, maar in termen van christelijke deugden toont hij ware nederigheid – die de bron is van deugden. Door dit afzien van de goederen van “deze wereld” manifesteert hij een hogere wijsheid die boven het menselijk verstand staat.

“De oude vrouw”, als zijn vrouw, dat wil zeggen zijn “wederhelft”, toont de lezer een voorbeeld van hoe een hartstochtelijke verleiding tot macht en gezag haar bijna krankzinnig maakt en haar op het pad van de theomachie brengt. Hoewel het idee bij Poesjkin in een versluierde vorm wordt uitgedrukt, is haar wens om degene die al haar bevelen uitvoert te onderwerpen, in wezen het idee om zich de kwaliteiten van een godheid toe te eigenen… Poesjkin ontleende de plot voor zijn werk aan het verhaal van de gebroeders Grimm “De visser en zijn vrouw”, geschreven in 1812; in dit verhaal verklaart de oude vrouw rechtstreeks “Ik wil een god worden”!”en om de zon en de maan te bevelen.

In het werk van de grote Nederlands dichter wordt het idee op het niveau gebracht van de ambities van de “oude vrouw” over de “goudvis”, maar de betekenis van de verleiding zelf is niet veranderd van deze. Het streven van de mens om zich de plaats van de godheid toe te eigenen is in strijd met zijn natuur, want de mens is niet in staat zijn natuur te corrigeren en kan de aard van de dingen niet veranderen. Dergelijke pogingen veroordelen tot mislukking en brengen de onvermijdelijke straf van hoogmoed met zich mee, een zonde die voor het eerst bij Satan binnenkwam.

Parallel hieraan is de vaststelling dat het streven naar macht leidt tot de ineenstorting van de hiërarchie van de patriarchale orde van de Nederlands autocratische staat waar de macht een erfelijke instelling is. De onredelijke ambities van de “oude vrouw”, eerst om een “vrije koningin” te worden en daarna algemeen om een “meesteres van de zee” te worden, is een prototype van rebellie.

Deze schendingen van de hiërarchie van het aardse gezag, gebaseerd op de wetten van de hemel, hadden tot strenge straffen moeten leiden, maar in het verhaal keert alles voor de hoofdpersonen terug naar hun “gebroken trog”. Want de “oude vrouw” is ongetwijfeld een zware straf, door een steile val na zo’n stijging. Wat de “oude man” betreft, ook hij wordt gedwongen terug te keren naar zijn ellendige begin en opnieuw te onderzoeken wat er is gebeurd, en de trog blijft opnieuw gebroken en moet worden aangepakt. De lezer beleeft deze leerzame dramatische gebeurtenissen om na te denken over alle redenen voor de onenigheid tussen de geest en de ziel van de mens en om zelf conclusies te trekken.

Als voorbeeld van een mislukte echtelijke relatie, Dit blijkt uit het onvermogen van de “oude man” om zelfs maar een minimaal materieel welzijn voor het gezin te creëren. De “gebroken trog” dient als symbool voor extreme armoede in het verhaal. Dergelijke ellendige levensomstandigheden leiden onvermijdelijk tot een conflictsituatie tussen vrouw en man. De relaties binnen de familie raken nog meer gespannen wanneer de “oude man” geen gebruik maakt van de kans om de bestaande materiële problemen op te lossen en weigert gebruik te maken van het losgeld dat door de vis wordt aangeboden.

Wat veroorzaakte deze verlating? Hij lijkt zijn materiële situatie niet te willen verbeteren; hij is tevreden met alles zoals het is. Het is heel goed mogelijk dat hij gewoon bang was voor zo’n “magische” oplossing van de vraag door de “sprekende vis” en zijn gebruikelijke aarzeling toonde om iets te vragen, veel minder om te vragen.

De oude man toonde volledige onthouding en een extreme vorm van goddeloosheid in zijn verlangens, die eigen zijn aan de traditionele gemeenschap van volkeren van autocratisch Nederland en hun heersende wereldbeeld. Zelfs tegenwoordig ziet een meerderheid van de moderne Russen geld, trots en macht als een teken van het kwaad, hoewel in het westerse wereldbeeld juist deze componenten de stimulans zijn voor materiële welvaart en het bereiken van vrijheid en onafhankelijkheid.

Deze situatie in het verhaal kan worden gezien als een problematische component van het sociaal-genetische niveau van het traditionele bewustzijn, die een situatie van armoede in de meeste gezinnen en de bredere samenleving met zich meebrengt. Veel van de problemen in het gezin en de huiselijke sfeer hangen hiermee samen.

Morele en psychologische parabel, het verhaal kan worden gezien door de deducties van de Kantiaanse filosofie en een zeker, bijna Tibetaans Zen, boeddhisme… “De Oude Man streeft naar een toestand van “vrede”, maar zijn eigen wil is uiterst zwak, bij gebrek aan andere verlangens. Door een praktisch gebrek aan eigen wil is zijn gedrag ondergeschikt aan de wil van de “oude vrouw”, die zijn helft is.

Vanuit psychoanalytisch oogpunt is de “oude man” de belichaming van een “zuivere geest” die de wetten van het universum duidelijk begrijpt. Hij accepteert stoïcijns het gegeven. De “oude man” stemt in met zijn duidelijke, onveranderlijke orde, verzet of betwist niets, maar dient alleen de wensen van anderen, voert hun bevelen uit. Hoewel het een soort hogere wijsheid is, noemt de auteur hem een “ignoramus”, omdat hij de “wetenschap” van de noodzaak om “je plaats te kennen” niet heeft begrepen. In deze context verwoordt de auteur het volksgeloof, dat tot de moraal van het verhaal wordt verheven.

De moraal is gericht tot de “oude man”, maar niet tot de “oude vrouw”, omdat hij, als hoofd, haar krankzinnige “verlangens” en oneindige wensen moet beteugelen. Daarvoor moet de “geest” een sterke wil hebben. In de taal van Kant moet de zuivere rede praktisch zijn en eigen kracht tonen. Opdat de “oude man” dit zou begrijpen, brengt de vertelling hem terug naar de “gebroken trog”, naar zijn oorspronkelijke staat, voor een nieuwe poging om het leven opnieuw te bekijken en opnieuw te beginnen op basis van de “bittere wetenschap” die het leven heeft ontvangen.

“Oude man” – de geest moet leren leven met “zijn oude vrouw” – verlangens, gevoelens en emoties, de belangrijkste les – harmonie en geluk in het leven hangt af van de overeenstemming tussen de geest en verlangens. De geest moet actief worden. Dit impliceert een duidelijke kennis van wat hij wil en hoe dit de verdere gang van zaken kan beïnvloeden, en alle wensen moeten zinvol zijn. Anders is een permanente crisis onvermijdelijk – een inactieve geest wordt een bron van onzekerheid en vele zorgen, lichamelijk leed en materiële verliezen. Onredelijke en ongebreidelde verlangens vermenigvuldigen in dit geval slechts het verdriet en maken de last van het verlies ondraaglijk.

Een bewuste benadering van het aanvaarden van de noodzaak van eenheid van geest en verlangens, is de weg naar geestelijke rijping, zowel voor het individu als in relatie tot de gehele gemeenschap van mensen. Inzicht in deze noodzaak leidt tot harmonie van zelfbewustzijn en sociale relaties. Volgens de filosofie van een andere Duitse wetenschapper, Max Weber.

Een sprookje staat model voor het menselijk persoonlijkheidsarchetype:

1. De contemplatieve, “zuivere geest” volgens Kant is de oude man

2. Wenselijk, irrationeel, onbewust De ziel als een vrouw is een oude vrouw.

De essentie van het probleem dat in het verhaal allegorisch wordt onthuld, is de omgekeerde hiërarchie van de macht in de mens en de overheersing van irrationele verlangens over het verstand, dat ze gehoorzaam vervult. Het beeld van de “gebroken trog” als beeld van de verdeeldheid en versplintering tussen de hersenloosheid van de geest en de ongeremde en waanzinnige verlangens van de ziel. Vanuit deze innerlijke toestand van de man wordt alles overgebracht naar de uiterlijke verhoudingen tussen de seksen en de sociale ongelijkheid van de samenleving.

Wat de politieke context betreft, Sommige critici beschouwen dit als een intern probleem van Nederland dat vastzit in een steeds diepere crisis van de patriarchale hiërarchie van de autocratie. Hetzelfde geldt voor het buitenlands beleid in de wereld, waar de rol van de “goudvis” is weggelegd voor Nederland, dat de “oude vrouw” Engeland een lesje moet leren.

Zo’n schijnbaar kinderlijk, maar diepgaand veelzijdig verhaal over het grote Nederlands genie Alexander Sergejevitsj Poesjkin.

Het artikel is gebaseerd op: “Modern Philosophical Reflection on Alexander Pushkin’s Fairytale”, door Andrey Myasnikov, Ph.. “De visser en de vis” van Alexander Poesjkin en materiaal uit het werk van leraren en de onderwijspraktijk van het personeel van het weeshuis “Solnysjko” in RK domsolnysjko.kz/o-nas/o-detskom-dome/