12 van Claude Monet’s mooiste schilderijen

Claude Monet, een kenner van de levende natuur en de beroemde schepper van de nieuwe, ongelooflijk populaire trend in de schilderkunst, het impressionisme, wordt nu door critici beschouwd als een symbool van zijn tijd. Wie had kunnen denken dat de kleine karikaturist later een sterke invloed zou hebben op kunstenaars over de hele wereld, door een constellatie van prachtige schilderijen te maken met een uniek, ongelooflijk levendig kleurenschema, dat ten tijde van zijn obscuriteit geruchten over zijn waanzin veroorzaakte. Wij presenteren u enkele van de beste schilderijen van de grote meester – de beroemdste creaties van het penseel van de Franse impressionist.

In de voetsporen van de grote impressionist: Top 12 meesterwerken van het Franse genie Claude Monet

Nominatie	plaats	Het werk	beoordeling
Een overzicht van de beste schilderijen van Claude Monet	1	“San Giorgio Maggiore bij schemering”, 1908-1912	5.0
2	“Dame in groene jurk” (Camille), 1866	4.9
3	“Wandelen. Dame met paraplu”, 1875	4.9
4	Hooimijten” serie, 1890-1891	4.8
5	Serie “Kathedraal van Rouen”, 1892-1893	4.7
6	De Waterlelies-serie, 1896-1926	4.7
7	“Saint Lazare Station” serie, 1872-1877	4.6
8	“Dames in de tuin, 1866	4.5
9	“Indruk. The Rising Sun, 1872	4.5
10	“Ontbijt op het gras”, 1866	4.5
11	“Parlementsgebouw bij zonsondergang”, 1900-1901	4.5
12	“Waterloo Bridge bij bewolkt weer”, 1904	4.4

“San Giorgio Maggiore bij schemering”, 1908-1912

Beoordeling: 5.0

Een van de beroemdste en belangrijkste schilderijen van de grote impressionist. De overheersende tinten in het onderwerp zijn oranje, de tinten waarmee de kunstenaar het verval van de Italiaanse stad associeerde. Tegen de kleurrijke achtergrond steken de Venetiaanse kathedraal en het water natuurlijk scherp af.

De meester zelf merkte op dat het schilderij van de schemerstad op een voor hem ongebruikelijke manier tot stand kwam: het idee van het doek was zo indrukwekkend mooi en betoverend dat de kunstenaar koortsachtig werkte, letterlijk op de hielen gezeten door de zon die op weg was naar zonsondergang en haar watergloed. Monet gebruikte dramatische kleurcontrasten in zijn werk, waardoor het schilderij meer diepte en levendigheid kreeg.

Omdat het idee bijna op het moment zelf werd ingegeven, paste Monet een techniek toe van korte streken en het snel vullen van het doek met pasta. Zo kon hij het moment van kleur direct vastleggen en het lichtspel nauwkeurig weergeven. Hij wilde met zijn werk niet in de eerste plaats een morele boodschap of een diepe betekenis overbrengen aan de toeschouwer, maar een zinnelijke indruk wekken, aangename gevoelens opwekken; niet voor niets was Monet een van de helderste vertegenwoordigers van het impressionisme.

“Dame in een groene jurk” (Camille), 1866

Beoordeling: 4.9

Dit portret toont de vrouw van de grote impressionist, Camille Doncier, toen ze nog niet zijn vrouw of zelfs zijn bruid was. Claude en Camille hadden elkaar net ontmoet, en na zo’n ontmoeting besloot Monet het intense gevoel dat tussen de jonge mensen ontstond op doek vast te leggen. In The Lady in the Green Dress wist de kunstenaar het bevende moment vast te leggen waarop het meisje, dat praktisch bij de uitgang staat, zich omdraait.

Monet verspilde geen tijd aan het weergeven van de achtergrond: hij concentreerde al zijn vaardigheid op Camille zelf, waarbij hij haar gezicht, de kromming van haar nek, haar uitdrukking, zelfs de lichte beweging van haar hand en haar jurk en overjas nauwgezet tekende. Het is onmogelijk om iets etherisch op te merken in deze foto: de kunstenaar probeerde het meisje op een echte, levende manier te tonen… Monet had geen meesterlijk ideaal nodig: de jurk ziet er zwaar uit en lijkt over de vloer te slepen, wat suggereert dat hij van een zware stof is gemaakt.

Monet schilderde wat hij zag en waar hij met heel zijn hart van hield (ondanks hun korte kennismaking werd de kunstenaar hartstochtelijk en vurig verliefd op het meisje), zonder de opsmuk en complicaties die Camille alleen maar zou beledigen. Het lijkt ongelooflijk levendig en diepgaand. Men kan de passie en angst voelen van een jonge minnaar.

“Een wandeling. Dame met paraplu”, 1875

Beoordeling: 4.9

Het wordt beschouwd als het begin van een cyclus schilderijen, waarvan het eerste en belangrijkste in 1875 werd geschilderd. Het portret is gemodelleerd naar Monets eerste vrouw, Camille. Het werk wordt beschouwd als zijn grootste prestatie in de jaren 1870. Het schilderij toont Camille en haar zoon in de wildernis bij Colombe en Genivier.

Madame Monet staat half opzij, alsof ze de kijker plotseling vindt. Haar jurk wappert in de wind. De figuur is iets naar rechts verschoven, wat wordt gecompenseerd door de gekantelde parasol, in de koepel waarvan het heldere weidegroen wordt weerspiegeld. Op een afstand, slechts zichtbaar op heuphoogte, staat Monets zoon, die de kijker aandachtig aankijkt.

Het schilderij is bij leven gemaakt, waarschijnlijk in één keer. Het werk van de schilder wordt geleidelijk aan gedomineerd door een minutieuze uitwerking van de personages die de landschappen verdringen. De grote impressionist vergat echter niet het ongrijpbare zonlicht aan de kijker door te geven, waardoor het beeld lijkt te leven.

De plaatsing van het vrouwelijke personage op het doek en de lage horizonlijn, die het schilderij een algemene monumentale uitstraling geeft, kunnen als een bijzonder hoogtepunt van het schilderij worden beschouwd – een nogal ongewone voorstelling voor een Franse impressionist.

Hooimijten, 1890-1891

Beoordeling: 4.8

Monet geloofde dat een landschap moest worden geschilderd met de volledige kleur, vorm en stemming van de omgeving en “dit zal leiden tot een persoonlijke, naïeve visie op de situatie waar men naar kijkt”. Monet was niet de eerste schilder die probeerde een landelijk landschap op doek te zetten, met de hooibergen als zijn favoriete onderwerp. Van Gogh, Pissarro, Gauguin en andere grote kunstenaars hadden al over dit onderwerp geschilderd.

Maar Monet wist zich te onderscheiden door twee vernieuwende elementen in zijn werk te gebruiken: zijn manier van kijken naar licht en het creëren van een hele reeks schilderijen. Dankzij het harde werk en het talent van de kunstenaar kunnen we vandaag de dag de diversiteit van hetzelfde motief bekijken, afhankelijk van het tijdstip van de dag en het veranderende licht.

Met deze serie hooischilderijen wilde Monet, in zijn eigen woorden, het verstrijken van de tijd laten zien. Hij klaagde dat in de zomer, wanneer hij schilderde, de zon zo snel onderging dat de schilder het niet kon bijhouden en altijd op zoek was naar de vluchtige verandering van het licht…

In 1888 maakte Monet verschillende studies van hooivelden in de buurt van Giverny. Hij zou een jaar later op ditzelfde onderwerp terugkomen, bij het begin van de zomeroogst. Hij werkt enkele maanden hard en schildert velden bedekt met de schittering van de zomerzon, helder roodachtig in de herfst en dicht ingepakt in sneeuw in de winter.

De zomer van 1890, toen hij zich verdiepte in de zaak van “Olympia” en het schilderij wilde kopen van de weduwe van Manet en haar het Louvre schenken, was het bewolkt en regende het vaak. Daarom moest de kunstenaar de doeken in het atelier opnieuw bewerken, fantaserend over hoe kleurrijk en buitengewoon de lucht kan zijn. De vijftien schilderijen die voor het eerst in het huis Durand-Ruel werden tentoongesteld, waren een doorslaand succes en verkochten ondanks hun hoge prijs.

Serie kathedraal van Rouen, 1892-1893

Beoordeling: 4.7

Nog een serie schilderijen van de briljante impressionist, maar deze keer gecentreerd rond de majestueuze gotische kathedraal in Rouen. Voor zijn schilderijencyclus woonde Monet in de buurt van de kathedraal en schilderde hij van ’s morgens vroeg tot ’s avonds laat. De kunstenaar was ongelooflijk gefascineerd door het spel van licht op de koude steen en probeerde dit verbazingwekkende contrast op het doek over te brengen.

Monet richtte zijn aandacht niet op het gebouw als geheel, maar op een bepaald deel ervan: de 2 torens: de Martin en de Albanes. Voor de impressionist leken de elementen van de kathedraal op een portaal, en elk schilderij beeldde die kant van het gebouw uit. De kunstenaar bracht geleidelijk steeds meer kleuren op het doek aan in een poging bepaalde details te benadrukken en het schilderij een eigen licht te geven.

Vaak was het werk snel klaar, maar Monet zelf klaagde hierover en zei dat het daardoor moeilijker werd om zijn visie op het doek te zetten. Soms werd de schilder geplaagd door nachtmerries waarin de kathedraal op hem viel of verraderlijk van kleur veranderde.

Toeschouwers konden de meesterwerken van deze Franse impressionist pas in 1895 voor het eerst zien, en hoewel de critici verdeeld waren, veranderden veel kunstenaars (ook buitenlanders) hun beeld van de wereld. Vrijwel onmiddellijk werden acht schilderijen uit de serie verkocht aan verschillende verzamelaars. Het restant werd, ondanks de vrij hoge prijs (ongeveer 15.000 frank), gekocht door verschillende andere impressionistische kenners.

Waterlelies” serie, 1896-1926

Beoordeling: 4.7

De immense cyclus omvat bijna 250 schilderijen, elk uitgevoerd in olieverftechniek. Verschillende van de schilderijen zijn monumentaal te noemen, niet alleen vanwege hun indrukwekkende omvang, maar ook vanwege de briljant weergegeven kleurbeleving. Om zijn werk comfortabeler te maken, bouwde de schilder een nieuw atelier met speciale verlichting.

Monet was zo gefascineerd en onder de indruk van het werk dat hij na bijna 30 jaar nauwgezet werken geen enkel deel van de serie “Waterlelies” wilde afstaan. Deze doeken verschenen pas na zijn dood in musea en particuliere collecties.

Monet was erg trots op het feit dat hij zijn eigen landhuis kon kopen (het stond in Giverny), waar hij een luxueuze bloementuin aanlegde. De schilderijen in de serie tonen waterlelies die in de tuin van de kunstenaar groeien. Een aantal van zijn schilderijen werden gemaakt toen hij aan staar leed. Maar misschien hielp dit hem om los te komen van zijn traditionele perceptie van kleur om een fascinerend samenspel van kleur en schaduw te creëren.

Lelies” is te zien in vele musea over de hele wereld, in Parijs, New York, Wales, Oregon en elders. Christie’s veilt de “Waterlelies” van Monet als een van de meest geprezen en invloedrijke werken van de 20e eeuw en als een belangrijke invloed op impressionistische en modernistische schilders over de hele wereld.

St Lazare station serie, 1872-1877

Beoordeling: 4.6

In 1872 ging Claude Monet richting St. Lazare met de mededeling dat hij een serie schilderijen wilde maken en dat het treinstation het belangrijkste onderwerp zou zijn. De kunstenaar beschouwde de bouw van het station als een van de meest indrukwekkende in die tijd en wilde zijn gevoelens over het tijdperk van de technologische vooruitgang overbrengen, uitgaande van een landschapsthema.

Zoals Monet naar het leven schilderde, deed het personeel van het station er alles aan om Saint-Lazare in al zijn glorie voor de impressionist te laten verschijnen: het station werd voortdurend schoongemaakt en zelfs de locomotieven werden beschilderd en de machinisten probeerden zoveel mogelijk stoom binnen te laten. Een weelderig panorama greep het Franse genie letterlijk aan, en als gevolg daarvan schreef hij maar liefst 12 schilderijen, waarop het station niet alleen in verschillende hoeken, maar ook in verschillende weersomstandigheden en op verschillende momenten van de dag is afgebeeld. Deze serie was het eerste werk van de schilder: binnenkort verschijnen “Stacks” en “Waterlelies”.

De serie “St. Lazare Station” werd voor het eerst tentoongesteld in 1877 en was een doorslaand succes. De beroemde Franse schrijver Emile Zola zou later zeggen dat het de sfeer van de schilderijen van Monet was die hem inspireerde tot het schrijven van zijn roman De Beestenman, opgedragen aan de Franse spoorwegen.

“Dames in de tuin, 1866

Beoordeling: 4.5

Het schilderij werd beschouwd als zeer ongebruikelijk voor een hedendaagse kijker. Monet wilde duidelijk maken dat hij alleen zou schilderen zoals zijn inspiratie en instinct dat voorschreef, zonder rekening te houden met de academische traditie. De Franse landschapsschilder Gustave Courbet, die Monet destijds vaak bezocht, werd niet alleen getroffen door de visie van de kunstenaar, maar ook door de schaal van het doek. Het doek was enorm groot (255×205 cm) en ongelooflijk omslachtig: de kunstenaar moest het doek met een takel in een speciale put laten zakken wanneer hij het bovenste deel van het doek begon te schilderen.

De impressionist wilde het spel van licht en schaduw met uiterste precisie weergeven, waarbij hij de kleinste details van het onderwerp uitwerkte. Zijn personages kregen een ondergeschikte rol. De vrouwen op het doek zien er bijvoorbeeld gestileerd uit en hun gezichten zijn moeilijk te zien – één dame staat half omgedraaid, de andere half achterover, de derde gaat schuil achter een boeket bloemen. Daarmee maakt de kunstenaar duidelijk dat het hem niet om een afzonderlijk persoon gaat, maar om de menselijke interactie met de buitenwereld.

Ondanks het ogenschijnlijke traditionalisme was het een werkelijk vernieuwend schilderij: de vele halve draaiingen, de bijgesneden randen van de jurken, dat alles zou voor een academische schilder onmogelijk zijn geweest. De Dame in de Tuin werd geschilderd tijdens een moeilijke financiële periode voor Monet, dus het werk ging hard. Hij wilde dit werk tentoonstellen op de Salon de Paris, een van Frankrijks meest prestigieuze kunstbeurzen, maar de jury weigerde het te zien. Maar toen Monet beroemd werd, werd het schilderij “Dames in de tuin” gekocht door de Franse regering voor een enorme som geld – 200.000 francs.

“Indruk. The Rising Sun, 1872

Beoordeling: 4.5

Toen de grondlegger van het impressionisme het schilderde, dacht hij dat het gewoon een schilderij was dat nooit zou verkopen. Maar het was met haar dat een nieuwe trend in de schilderkunst werd geboren. In 1874 werd het werk, samen met werken van zijn “broeders in de geest”, getoond op een onafhankelijke tentoonstelling. Maar niet iedereen waardeerde de inspanningen van de jonge talenten.

Zo schreef de journalist Louis Leroy, na een bezoek aan de tentoonstelling, een kritisch artikel onder de titel De impressionistische tentoonstelling, waarin hij de kunstenaars ontmaskerde, in feite zei dat dergelijke “creaties” academische schilders gek maken, en de toen nog onbekende jongeren de beledigende bijnaam “impressionisten” gaf. Natuurlijk kon hij toen niet voorzien dat de kunstenaars uiteindelijk uit protest deze bijnaam zouden aannemen, die een begrip zou worden en een van de beroemdste kunstbewegingen ter wereld.

In het schilderij “Impressie. Monet besteedde bijzondere aandacht (zoals altijd) aan de kleurweergave. Hij gebruikte een minimum aan tinten, maar creëerde een ongelooflijk levendig, realistisch landschap. De onderliggende tonen zijn blauwachtig, het hele doek geeft de indruk van een koude, ijzige ochtend.

De schilder slaagde erin de sfeer van de haven heel precies weer te geven: zo zag de plaatselijke bevolking de haven – somber, met weerspiegelingen van de zon op het water, met de hemel die overliep in de oceaan, waar men vaag de silhouetten van schepen kon ontwaren.

“Ontbijt op het gras”, 1866

Beoordeling: 4.5

Onderschat in zijn tijd, het schilderij met een tragisch lot, dat een waar symbool werd van zijn tijd… Het werk is geïnspireerd op het beruchte gelijknamige schilderij van Edouard Manet uit 1865. Maar behalve een identieke titel en misschien een boslandschap hebben de schilderijen absoluut niets gemeen.

Voor het maken van een doek is echt een titanische inspanning nodig, want het schilderij had een enorme afmeting – 400×600 cm. En werken met zo’n groot doek vereist veel vaardigheid en het vermogen om de compositie, de kleuren, de verdeling van de personages, enz. aan te voelen en correct te vormen.

De kunstenaar begon zijn werk op een vooraf geselecteerde locatie in het bos van Fontainebleau. Hij gebruikte zijn vrouw Camille en zijn vriend, collega “ambachtsman” Frédéric Bazil als model… Monet schilderde het bos eerst in de open lucht, tekende de figuren vervolgens in het atelier, waarna hij weer met modellen op pad ging om studies naar het leven te tekenen. Daarna voegde de kunstenaar in zijn atelier alle elementen samen.

Het doek verbeeldt een koele zomer- of lentedag. Een helderblauwe hemel schittert tussen het dikke, weelderige gebladerte van de bomen… Lichte zonnestralen die hier en daar doorbreken. Op de achtergrond van het schilderij ontspant een groep mannen en vrouwen, sommigen kletsen, anderen eten wat, anderen liggen languit op het gras. Men voelt de vrolijkheid, de frisheid van het bos, de lichtheid…

Monet schilderde oorspronkelijk Ontbijt op het Gras om het te presenteren op de Parijse Salon, maar kwam tijd te kort, dus schreef hij Dame in groene kleren, die bijna haastig werd geaccepteerd door de critici. In een moeilijke financiële situatie liet de schilder het onvoltooide schilderij als borg achter bij zijn huisbaas en besloot hij geen grote werken aan te nemen die al zijn geld opslokten en hem in moeilijkheden brachten.

Maar de huisbaas bewaarde het meesterwerk onzorgvuldig, en een deel van het schilderij rotte gewoon weg door het lange verblijf in een vochtige kelder. Na 7 jaar kocht Monet het doek en sneed het in 3 delen, zodat er slechts 2 overbleven (één was volledig onbruikbaar). Tegenwoordig beschouwen critici het schilderij als het debuut van de kunstenaar in de toenmalige nieuwe stijl, een waar vlaggenschip van de op handen zijnde kunstrevolutie.

“Parlementsgebouw bij zonsondergang”, 1900-1901

Beoordeling: 4.5

In 1900 keek Paul Durand-Ruel, een onverzettelijke mecenas van het impressionisme, uit naar de terugkeer van Claude Monet uit de Britse hoofdstad. Hij moest uitzichten op de bruggen over de Theems en het Parlement die hij tijdens zijn verblijf in Londen had gemaakt, terugbrengen. De kunstenaar bracht het werk terug, maar was ontevreden over de schetsen, dus keerde hij een jaar later terug om de schilderijen te verfijnen, en nog een jaar later.

Voltooide Londense cycli ontving Durand-Ruel pas in 1904, maar het wachten was de moeite waard: een week later werd het schilderij “The Houses of Parliament at sunset” voor veel geld verkocht. Het schilderij is sindsdien in vele particuliere collecties terechtgekomen in Le Havre, Parijs, New York en zelfs Japan. In 2015 werd het doek verkocht voor 40 miljoen. Dollars.

Tijdens de cyclus van schilderijen klaagde Monet over de wisselvalligheid van het Londense weer: “Het weer verandert voortdurend door de wolken en de harde wind … ik word er gek van”.”. Natuurtoestanden en unieke momenten van zonneschijn volgen elkaar met een enorme snelheid op, maar wat Monet in zijn doeken wist over te brengen is onbetaalbaar. Wat dit specifieke schilderij bijzonder fascinerend maakt, is het ongewone, zelfs gewaagde effect – de heldere rode gloed die door de dikke wolken barst.

“Waterloo Bridge bij bewolkt weer”, 1904

Beoordeling: 4.4

Een ander meesterwerk uit Monets Londense cyclus bleef ook lang te zien. Dit ongelooflijke uitzicht op Waterloo Bridge werd bijvoorbeeld gekocht door een gepassioneerde liefhebber van schilderkunst, de Nederlands verzamelaar Mikhail Ryabushinsky. Hij was 37 toen er een revolutie uitbrak in het Nederlands Rijk. Hij verstopte een deel van de collectie, deponeerde deze in de Tretjakov Galerij en emigreerde vervolgens naar Groot-Brittannië. Het schilderij viel vervolgens in de galerij van de echte handelaren van de antiekwereld – Wildenstein. Vervolgens is het doek in handen gekomen van vele eigenaren, stuk voor stuk uitzonderlijke persoonlijkheden.

Claude Monet kwam voor het eerst met zijn vrouw naar de Britse hoofdstad om zijn zoon te bezoeken en wist meteen dat hij hier weer terug zou komen. De grote impressionist was onder de indruk van de kleur van de stad en begon vol vertrouwen het lokale landschap te schilderen… Hij bewonderde de poëzie van bepaalde Londense locaties, maar het weer maakte hem gek en bemoeilijkte het werkproces vele malen, terwijl het ongelooflijk spannend was.

Bij zijn terugkeer uit Londen bracht Monet maar liefst acht kisten met doeken mee (!) en geen van hen was klaar. De kunstenaar besteedde verscheidene jaren aan het verfijnen van de schilderijen en stond niet toe dat ze werden verkocht. Pas toen alle doeken voltooid waren, konden ze worden gepresenteerd aan de ogen van de verbaasde toeschouwer, kenners van het Impressionisme en critici.